ประวัติความเป็นมา

สันป่าตอง เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดเชียงใหม่ ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ไปทางทิศใต้ 22 กิโลเมตร ได้รับอานิสงค์จากการขยายตัวของเมืองเชียงใหม่ ส่งผลให้อำเภอสันป่าตอง มีความพร้อมหลายๆด้าน
อำเภอสันป่าตองได้รับการยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อปี พ.ศ. 2495 เดิมเป็นการเขตการปกครองของสองอำเภอ คือ อำเภอแม่วาง และอำเภอบ้านแม มีที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ที่บ้านกาด เมื่อปีพ.ศ.2477 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบอำเภอแม่วางและอำเภอบ้านแม รวมเป็นอำเภอเดียวกันให้ชื่อว่า “อำเภอบ้านแม” โดยมีที่ว่าการอำเภอ ตั้งอยู่ที่บ้านเปียง หมู่ที่ 13 ตำบลบ้านแม ต่อมาเมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2482 ได้มีการย้ายที่ว่าการอำเภอบ้านแม มาตั้ง ณ ที่บ้านสันป่าตอง หมู่ที่ 10 ตำบลยุหว่า ซึ่งเป็นที่ตั้งปัจจุบันและเปลี่ยนชื่ออำเภอเป็น “อำเภอสันป่าตอง” โดยมีเขตการปกครอง เพิ่มอีก 2 ตำบล คือตำบลหารแก้วและตำบลหนองตองรวมเป็น 14 ตำบล ครั้นในปีพ.ศ. 2489 ทางราชการได้ประกาศตั้งกิ่งอำเภอหางดง ขึ้นเป็นอำเภอหางดง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งติดกับอำเภอสันป่าตอง ตำบลหารแก้วและตำบลหนองตอง จึงโอนไปขึ้นในเขตการปกครองของอำเภอหางดงจนถึงทุกวันนี้ เดือนมิถุนายน พ.ศ. 2562 ได้มีพระราชกิจจานุเบกษาเปลี่ยนชื่อ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกลาง เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลเวียงท่ากาน

ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอสันป่าตองตั้งอยู่ตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอแม่วางและอำเภอหางดง
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอหางดง และอำเภอเมืองลำพูน (จังหวัดลำพูน)
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอป่าซาง (จังหวัดลำพูน) และอำเภอดอยหล่อ
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอแม่วาง

ลักษณะทั่วไป
อำเภอสันป่าตองเป็นอำเภอรอบนอกอำเภอเมืองเชียงใหม่ อยู่ห่างจากอำเภอเมืองเชียงใหม่ 22 กิโลเมตร มีตำบลทั้งหมด 11 ตำบล เส้นทางเชียงใหม่-สันป่าตอง แหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรมมากมาย เช่น แหล่งผลิตเครื่องเขิน การแกะสลักไม้ นอกจากนี้ยังมีแหล่งท่องเที่ยวทั้งทางประวัติศาสตร์ และธรรมชาติ ได้แก่ เวียงท่ากาน หนองสะเรียม วัดป่าเจริญธรรม วัดพระบาทหยั้งหวิด วัดน้ำบ่อหลวง(วนาราม) และเจดีย์งามเวียงแม เป็นต้น อำเภอสันป่าตองมีสภาพภูมิอากาศโดยทั่วไป แบบมรสุม มี 3 ฤดู ฤดูร้อน ฤดูฝน ฤดูหนาว พืชเศรษฐกิจที่สำคัญคือ ลำไย, หอม, ข้าว

ท้องที่อำเภอสันป่าตองประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 13 แห่ง ได้แก่
เทศบาลตำบลสันป่าตอง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลยุหว่า บางส่วนของตำบลมะขามหลวง และบางส่วนของตำบลทุ่งต้อม
เทศบาลตำบลบ้านกลาง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลท่าวังพร้าว บางส่วนของตำบลมะขามหลวง บางส่วนของตำบลบ้านกลาง และบางส่วนของตำบลมะขุนหวาน
เทศบาลตำบลทุ่งต้อม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งต้อม (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลสันป่าตอง)
เทศบาลตำบลยุหว่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยุหว่า (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลสันป่าตอง)
เทศบาลตำบลบ้านแม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านแมทั้งตำบล
เทศบาลตำบลทุ่งสะโตก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทุ่งสะโตกทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลสันกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสันกลางทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลท่าวังพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าวังพร้าว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านกลาง)
องค์การบริหารส่วนตำบลมะขามหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะขามหลวง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านกลางและเทศบาลตำบลสันป่าตอง)
องค์การบริหารส่วนตำบลแม่ก๊า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ก๊าทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกลาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกลาง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านกลาง)
องค์การบริหารส่วนตำบลน้ำบ่อหลวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลน้ำบ่อหลวงทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลมะขุนหวาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะขุนหวาน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านกลาง)

สถานที่สำคัญ
วัดท่าจำปี หลวงปู่ครูบาดวงดี[13] ศิษย์รุ่นสุดท้ายสายครูบาศรีวิชัย ตำบลทุ่งสะโตก
วัดป่าเจริญธรรม (วัดพระนอนใหญ่ที่ใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ) ตำบลยุหว่า
วัดน้ำบ่อหลวง(วนาราม) ครูบาเจ้าอินทจักรรักษา ตำบลน้ำบ่อหลวง
ศูนย์หัตถกรรมไม้แกะสลักหมู่บ้านกิ่วแลน้อย ตำบลบ้านแม
ศูนย์หัตถกรรมไม้แกะสลักตำบลยุหว่า
ศูนย์ผลิตตุ๊กตาเชียงใหม่ ตำบลมะขามหลวง
ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอสันป่าตอง โรงเรียนสันป่าตองวิทยาคม
โบราณสถานเมืองเก่าเวียงท่ากาน ตำบลบ้านกลาง
อ่างเก็บน้ำหนองสะเรียม[14] ตำบลยุหว่า
ตลาดนัดทุ่งฟ้าบดหรือกาดงัว ตลาดนัดที่ใหญ่ที่สุดในภาคเหนือ จะมีทุกเช้าวันเสาร์ ตั้งอยู่บนถนนเชียงใหม่-ฮอด